Limburgs schapenwol als isolatiemateriaal. Is dat wel zo milieuvriendelijk?

fotografie Ariana Prestes

Wij vonden het eigenlijk heel logisch; als wol een schaap warm houdt in de winter (en koel in de zomer), past diezelfde wol dan niet ook in onze spouwmuur of tussen de balken van het dak? Gevoelsmatig een prima alternatief voor EPS of elke andere soort synthetische schuimvorm die het einde van de wereld naderbij brengt. Een vraag die zo onnozel leek dat ze eigenlijk het onderzoek niet waard was. Toch bleek het “kan-ik-mijn-spouw-isoleren-met-mergelland-wol-vraagstuk” ietwat gecompliceerder dan gedacht. Een middag inlezen en bellen met leveranciers bracht ons een hele interessante berg (tegenstrijdige) informatie. 

Hou je vast...

Zoals te verwachten bestaat schapenwol 100% uit volledig natuurlijke stoffen. Om die wol brandvertragend en insectenwerend te maken worden in de regel enkele chemicaliën gebruikt (boorzouten of sulcofuron). Het materiaal is na gebruik weer volledig composteerbaar waardoor het milieu niet belast wordt. Aldus de fabrikanten en leveranciers van bio-wol. Er wordt zelfs gesproken over een “cradle to cradle” certificaat… Alhoewel ik mij daarbij afvraag hoe je van wol nieuwe schapen maken kunt. Maar dat geheel terzijde. Een mooi natuurproduct en waarom zou dat niet kunnen met onze Mergelland schapen editie?

Helaas melden de meer onafhankelijke bronnen een tegenovergesteld verhaal: “Een natuurlijk materiaal is niet per se beter dan materialen van mineralen of aardolie. Zo is schapenwol als isolatiemateriaal een afrader voor het milieu. Deze wol heeft een veel grotere milieu-impact dan andere isolatiematerialen. De uitstoot van broeikasgassen (CO2, methaan) is 20 keer zo hoog als die van steen- of glaswol en 4 keer zo hoog als die van kunststoffen. De mest van schapen zorgt voor meer stikstof in de bodem, waardoor de biodiversiteit afneemt. En in de schapenvacht wordt veel gif gebruikt tegen ongedierte. Over de hele levenscyclus heeft schapenwol een veel slechter milieuprofiel dan de andere materialen.”  Aldus milieu-centraal.nl 

De Rijksdienst voor ondernemend Nederland onderschrijft dat verhaal in een artikel over de MPG (milieuprestatie gebouwen).

“Bij ecologisch of biologisch bouwen is het uitgangspunt dat vooral natuurlijke, hernieuwbare materialen worden toegepast. Deze producten kunnen een lage milieubelasting hebben ten opzichte van alternatieven. Soms is de milieubelasting van deze materialen echter hoger dan van traditionele materialen. Zo is de milieubelasting van wol als isolatiemateriaal relatief hoog, vanwege de uitstoot van methaan door de schapen.” (Bron: RVO.nl)

Het komt er dus op neer dat het een fenomenaal isolatiemateriaal is (met een lambda waarde die gelijk is aan EPS), maar dat de schapen zelf teveel schadelijke stoffen uitstoten. Waarmee de schapenhouderij voor productie van wol milieutechnisch valt te her-overwegen (en liever maken we plaats voor een nieuwe schuimfabriek).

dubbelnut

Toch is daarmee de vraag niet beantwoord. Mijns inzien worden onze Mergelland-schapen niet gebruikt voor wolproductie vanwege de ruwharigheid van de vacht en ligt hun praktisch nut vooral in het gebied van natuurlijke begrazing zonder schade toe te brengen aan dijklichamen en landschap.

De vraag is dus of het materiaal afkomstig van die twee-maal jaarlijkse scheerbeurten net zo slecht is als hierboven beschreven. Wellicht is het interessant om de uitstoot van die Limburgse roedel schapen te vergelijken met de aanschaf van een moderne grasmaai-installatie. Maar daarmee heb jij dan je spouw nog steeds niet gevuld. 

Wat dan wel?

Frustratie alom! Helemaal omdat ik weet dat de schapenhouders in deze regio de wol van de scheerbeurten aan niemand kwijt komen. Weet jij een oplossing? 

Of heb je een gouden tip? Laat dan zeker een berichtje voor ons achter. Vooralsnog neem ik (onder protest) het devies van de ecologen over; ga je isoleren? Kies voor o.a. steenwol, glaswol, gerecycled katoen, EPS, biofoam of thermoskussens van warmte reflecterende folie. Welke materialen het best passen in jouw geval kan ik zonder meer kennis van de situatie niet aangeven. Voel je vrij om ons die vraag te stellen tijdens een van onze inloopavonden of bel voor meer informatie.

Met vriendelijke groet,

Roger Haan
Verbouwexpert en Interieurarchitect