déjà vu

“Hier liep ze naakt van de trap”, herinner ik me. “En hier, hier ontstond tumult over een privé kwestie”, terwijl in de naastgelegen ruimte het plot van de film, die zich vanuit mijn grijze massa opnieuw opdringt, tot een abrupt einde komt. “Werk ohne Author” was de titel van die film die zo’n indruk op mij had gemaakt. En nu stond ik hier temidden van haar scenografie. Het was de eerste keer in mijn leven dat er kortsluiting ontstond doordat ik een ruimte herkende, en zelfs een gebouw door en door kende…waar ik nooit eerder was geweest. Ik wist zonder aarzeling waar ik heen moest, waar de toiletten zich bevonden, hoe de zolder eruit zag en hoe het licht door de hoge ramen naar binnen dwarrelde tijdens een zon-overgoten donderdag middag. Ik meende me zelfs haar geur te herinneren, maar besef nu dat ik die leen uit mijn eigen kunstakademie tijd.

Nu zou je zeggen dat we dat toch inmiddels wel gewend zijn: net zoals je je vakantiebestemming herkent dankzij de brochure, of de website, die je zo goed van buiten hebt geleerd. Maar in dit geval stond ik onvoorbereid in zo’n fictieve herinnering en de context van de film leek zich te vermengen met de situatie waarin ik mij bevond. Ik verwonderde mij over het feit dat mijn hersenen blijkbaar in staat zijn filmische herinneringen en daadwerkelijke herinneringen uit elkaar te houden. Net als dromen dromen blijven. Blijft film; film. En feit; feit. Met die merkwaardige constatering en de mistroostige herinnering aan een plot dat nooit werkelijk was gebeurd, vervolgde ik mijn reis door een onwerkelijk filmisch decor dat zo heerlijk vertrouwd rook.

Ik was uitgenodigd voor een “Sommer Rundgang” in de Staatliche Kunstakademie Düsseldorf. Een gebouw waar ik nooit voet binnen had gezet, maar dat blijkbaar ooit toch onderdeel is geworden van mijn geheugen. De vooralsnog fictieve plattegronden verschuiven moeiteloos vanuit mijn “het-is-maar-film-geheugen” naar mijn “dit-gebeurt-echt-archief”. De déjà vu doet mij begrijpen dat ik steeds minder begrijp over hoe onze hersenen functioneren. Terwijl ik ergens steeds beter snap hoe we in een brei van aangeleerde technieken, hergebruikte grondstoffen, fictieve verhalen, en werkelijke emoties, hele nieuwe zaken kunnen bedenken.

Kortom; de “Sommer Rundgang” was onwerkelijk! De film onvergetelijk en kunstacademies ruiken nog steeds naar een mengelmoes van goedkope acrylverf en jeugdig zweet.

Dankbaar voor deze heerlijke inspiratie wens ik u fijne zondag.

Meer weten:
https://www.youtube.com/watch?v=cIVxQOdGUhs
https://www.epd-film.de/meldungen/2018/interview-mit-florian-henckel-von-donnersmarck-ueber-seinen-film-werk-ohne-autor
https://www.kunstakademie-duesseldorf.de/die-akademie/rundgang/